بررسی گونه‌های فخر در دیوان حافظ

author

  • محمدحسین نیکدار اصل دانشگاه یاسوج
Abstract:

فخر در واقع از گونه‌های ادبی است که در آثار منظوم و منثور شعرا و نویسندگان نمود دارد و در هر روزگاری، رنگی خاص می‌پذیرد و نمی‌تواند از تأثیرهای زمانی و مکانی به دور باشد. در مقدمه‌ی این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت فخر و ارتباط آن با موضوع شخصیت و پندار فرد از خود و کارکرد آن به عنوان عنصری روانی- شخصیتی پرداخته‌ایم. با توجه به اعتبار حافظ در غزل‌سرایی و آفرینش گونه‌ی خاصی در این شیوه‌ی سخن‌سرایی، غزل وی را که جلوه‌گاه فخر اوست، به اختصار بررسی کرده‌ایم. به سبب آن‌که بیشترین فخر حافظ به سخن و غزل است، ابعاد این موضوع و دلایل تفاخر خود را به کلامش، در بخش بعدی، به تفصیل بیان کرده‌ایم. موضوع قابل توجه دیگر، فخر حافظ به همت والاست که ریشه در عصر سیاسی و اجتماعی روزگار شاعر دارد و با عنوانی مستقل بررسی شده است. مفاخره‌های برجسته‌ی دیگری چون فخر به رندی، فخر به عشق و معشوق، فخر به ممدوحان و...، دیگر قسمت‌های برجسته این مقاله را شکل داده است و در پایان  با توجه به تنوع فخریه‌های حافظ که جنبه‌های فردی، انتقادی اجتماعی و سیاسی را در بر می‌گیرد، نتیجه ارایه می‌شود.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی گونه‌های فخر در دیوان طالب آملی

مفاخره که از فروع نوع ادبی حماسه به حساب می‌آید، یکی از بن‌مایه‌های مضمونی شعر فارسی، بلکه ادبیات جهان به شمار می‌رود. البته در این میان برخی شاعران به فراوانی از آن سود می‌برند که طالب آملی یکی از این چهره‌هاست. طالب آملی با نازش به خود و شیفتگی به شعر خویش، در خودستایی و برتری‌جویی مبالغه کرده است. در این مقاله، گونه‌های مختلف فخر طالب در بیش از ده تقسیم بررسی و دلایل مفاخره‌ی شاعر نیز به تما...

full text

باد در دیوان حافظ

در سخن جاودانه و شعر سحرآمیز حافظ شیرین سخن‘ هرچیزی به طرز زندانه ای جای گرفته آنچنان که گویی لسان الغیب آن را برای اولین بار در دیوان آسمانی خویش به کار برده است و طرحی نو درانداخته. در بررسی دیوان حافظ شیرازی بی درنگ درمی یابیم که باد جایگاه ویژه ای دارد ‘ چرا که سریع و بی دریغ و بی دریغ وظیفه آوردن و بردن خبر را برای عاشق و معشوق بر عهده دارد. در سحر کلام خواجه شیراز‘ باد و انواع آن چون صب...

full text

بررسی انگیزه‌های نقد خویشتن در دیوان حافظ

خودانتقادی یا نقد خویشتن قسمی از نقد ادبی است که در آن، پدیدآور، در جایگاه منتقد اولیه، اثر، روش، نگرش و یا شخصیت ادبی خویش را تحلیل و بررسی می­کند. در عرصۀ ادبیات، نقد خویشتن انواع مختلفی دارد و انگیزه‌های متفاوتی موجب آن می‌شود. اگر انگیزۀ خودانتقادی درون خود پدیدآور باشد، «نقد خودانگیخته» و اگر انگیزه بیرون از او باشد، «نقد دگرانگیخته» است. حافظ شاعری است که پیوسته در اشعارش به نقد خویشتن پر...

full text

وزیران عصر حافظ در دیوان حافظ

این مقاله، پس از مقدمه­ای کوتاه درباره مفهوم وزارت در ادب فارسی، به بررسی زندگی وزیران عصر حافظ پرداخته است. خواجه عمادالدین محمود کرمانی، خواجه برهان­الدین فتح الله، خواجه قوام­الدین محمد صاحب عیار و جلال­الدین تورانشاه، چهار وزیری هستند که حافظ به آنها علاقه ویژه داشته و اشعاری در ستایش آنها سروده است. بررسی اشعار حافظ در ستایش وزیران یاد شده، با نگاهی تاریخی موضوع اصلی این مقاله است. مطالعات...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 3

pages  223- 248

publication date 2012-09-24

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023